Αφγανιστάν

Η βασίλισσα του Αφγανιστάν, Σοράγια Ταρζί 

(1899-1968)

Η βασίλισσα του Αφγανιστάν, Σοράγια Ταρζί (1899-1968). Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Δαμασκό της Συρίας, όπου και έλαβε μόρφωση σύμφωνη με τις δυτικές αξίες και πρότυπα. Οι αφγανικής καταγωγής γονείς της ήταν εξόριστοι λόγω πολιτικών διαφορών με τον τότε ηγεμόνα του Αφγανιστάν, Χαμπιμπουλλάχ Χαν. Ο πατέρας της Μαχμούντ Ταρζί ήταν ποιητής και οπαδός του κοινωνικού φιλελευθερισμού, υποστηρίζοντας την ισότητα μεταξύ των δύο φύλων και την άσκηση πολιτικής στα πλαίσια ενός εκκοσμικευμένου συστήματος.

          Το 1919 ο Χαμπιμπουλλάχ Χαν δολοφονείται και στην εξουσία ανήλθε ο μέχρι τότε κυβερνήτης της Καμπούλ και αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων του Αφγανιστάν, Αμανουλλάχ Χαν. Αυτοανακηρύσσεται εμίρης και αργότερα βασιλιάς, «Σαχ». Οι φιλελεύθερες ιδέες του Μαχμούντ Ταρζί ασκούν καταλυτική επιρροή στον νέο βασιλιά και τον καλεί να επιστρέψει στο Αφγανιστάν με την οικογένεια του. Προηγουμένως έχει καταφέρει να συνθηκολογήσει με τους Βρετανούς, να τερματίσει τις πολύχρονες συγκρούσεις ανάμεσα στα βρετανικά και αφγανικά στρατεύματα και να εξασφαλίσει την ανεξαρτησία της χώρας του.

 Το Αφγανιστάν από γεωπολιτικής απόψεως ανέκαθεν αποτελούσε τον χώρο που συγκρούστηκαν οι επιρροές διαφορετικών αυτοκρατοριών, καθιστώντας το ένα Buffer State, δηλαδή ένα «κράτος - μαξιλαράκι» που απορροφούσε τις πιέσεις των μεγάλων δυνάμεων που ήλεγχαν τις γειτονικές χώρες (Βρετανική Αυτοκρατορία στην Ινδία, Κίνα και Ρωσία).

          Αφότου επέστρεψε στο Αφγανιστάν η οικογένεια Ταρζί, ο Αμανουλλάχ Χαν γνωρίζει την Σοράγια και παντρεύονται. Το βασιλικό ζεύγος προωθεί δυναμικά μια πολιτική εκδυτικισμού των πολιτικών δομών και της κοινωνικής ζωής των Αφγανών. Αποδίδουν στην μοναρχία συνταγματικό χαρακτήρα θεσπίζοντας ένα νέο σύνταγμα ενώ η ίδια η Σοράγια εκτός από Βασίλισσα διορίζεται και Υπουργός Παιδείας. Το έργο της εστιάζεται στην πάταξη της πολυγαμίας, του υποχρεωτικού ισλαμικού πέπλου, του αναλφαβητισμού στις τάξεις των γυναικών και της ενσωμάτωσης τους στην δημόσια σφαίρα της χώρας με άμεση απορρόφηση από την αγορά εργασίας. 

Το 1928, η ίδια η Σοράγια έστειλε 15 Αφγανές στην Τουρκία για να λάβουν ανώτερη μόρφωση με σκοπό όταν επιστρέψουν στο Αφγανιστάν να στελεχώσουν τον κρατικό μηχανισμό και να αποτελέσουν πρότυπο μίμησης για τον υπόλοιπο γυναικείο πληθυσμό. Η Σοράγια δεν περιορίζεται να διαδώσει την πολιτική ισότητας και εκσυγχρονισμού αποκλειστικά στην Καμπούλ και την Κανταχάρ, τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα αλλά και σε απομονωμένες αγροτικές περιοχές. Το 1926, στην έβδομη επέτειο Ανεξαρτησίας της χώρας, η ίδια εκφώνησε τον εξής λόγο: 

          «Ανήκει (η Ανεξαρτησία) σε όλους μας και για αυτό τον λόγο την τιμούμε όλοι μας. Πιστεύετε πως οι ανάγκες του έθνους μας μπορούν να καλυφθούν μονάχα από τους άντρες; Οι γυναίκες πρέπει να συμμετάσχουν εξίσου όπως έπραξαν τα πρώτα χρόνια εμφανίσεως του έθνους μας και του Ισλάμ. Πρέπει να διδαχθούμε από την δράση τους και να συμβάλλουμε όλοι στην ανάπτυξη του έθνους, κάτι που δεν μπορεί να υλοποιηθεί δίχως την μη ισότιμη πρόσβαση στην γνώση.

          Το βασιλικό ζεύγος επισκέπτεται την Ευρώπη το 1927 και 1928, ενώ το 1928 το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης τους βράβευσε τιμητικά για την προσφορά τους στο Αφγανιστάν. Ωστόσο η πολιτική εκσυγχρονισμού προκάλεσε την έντονη δυσφορία του ισλαμικού κλήρου και των φυλάρχων των νοτίων επαρχιών με κατάληξη μια γενικευμένη ανταρσία να λάβει χώρα το 1929. Προκειμένου να αποφευχθεί ένας εμφύλιος πόλεμος και οι οδυνηρές του συνέπειες, η βασιλική οικογένεια εγκαταλείπει το Αφγανιστάν για την Ρώμη όπου και έζησαν εξόριστοι για το υπόλοιπο της ζωής τους. Ο Αμανουλλάχ Χαν απεβίωσε το 1960 και η Σοράγια οχτώ χρόνια αργότερα, το 1968. Οι σωροί τους μεταφέρθηκαν στο Αφγανιστάν και αναπαύονται στο οικογενειακό μαυσωλείο, στην πόλη Τζαλαλαμπάντ.